Inhoud

• Wat doet DKTP-vaccin en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik DKTP-vaccin gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

DKTP-vaccin

Het DKTP-vaccin bevat onschadelijk gemaakte gifstoffen van de difterie-, de tetanus- en dode kinkhoestbacteriën en onschadelijk gemaakt poliovirus.

Het beschermt tegen infectie met difterie-, kinkhoest- en tetanusbacterie en met het polio-virus.

Het is ook een van de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma. Zie hiervoor de tekst DKTP-vaccin bij kinderen.

Wat doet DKTP-vaccin en waarbij gebruik ik het?

Vaccinaties

Rijksvaccinatieprogramma
Alle kinderen worden via het Rijksvaccinatieprogramma ingeënt tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (via de DKTP-prik). Zie hiervoor de tekst DKTP-vaccin bij kinderen. Het kind is dan ongeveer tot het veertiende jaar beschermd tegen kinkhoest. Als op volwassenleeftijd toch een kinkhoestinfectie ontstaat, verloopt die wel minder ernstig dan bij mensen die nooit gevaccineerd zijn. Daarom krijgen mensen meestal niet een nieuwe vaccinatie.

Tegen difterie, tetanus en polio is het kind tot het negentiende jaar beschermd. Na die tijd is een nieuwe vaccinatie nodig, als u extra kans loopt op een van deze ziekten. Meestal krijgt u hiervoor een ander vaccin, het DTP-vaccin.

Infecties met bacteriën

Difterie, kinkhoest en tetanus worden veroorzaakt door bacteriën.

Difterie
Difterie of ‘kroep’ is een ernstige ziekte waarbij het lichaam reageert op de gifstoffen van de difterie-bacterie. Deze bacterie wordt via hoesten van mens op mens overgebracht.

De ziekte begint meestal met ernstige keelpijn, een ziek gevoel en soms koorts. De slijmvliezen van de keel kunnen opzwellen. Daardoor wordt het ademen moeilijk en kunnen kinderen zelfs stikken.

De difteriebacterie kan ook de hartspier en het zenuwstelsel beschadigen. De ziekte verloopt vaak heel ernstig, waardoor behandeling soms te laat komt. Onbehandeld verloopt de ziekte vaak dodelijk. Daarom is vaccinatie nodig. In Nederland komt difterie nauwelijks meer voor. Want de meeste mensen zijn als kind gevaccineerd tegen deze ziekte.

Kinkhoest
Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. Deze bacterie wordt via hoesten van mens tot mens overgebracht en is heel besmettelijk. Kinkhoest begint meestal met verkoudheid, een ziek gevoel en soms koorts. Daarbij ontstaan er enorme hoestbuien met een gierende inademing.

Tetanus
Tetanus is een ernstige spierziekte veroorzaakt door de gifstoffen van de tetanus-bacterie. U kunt tetanus krijgen door besmetting met deze bacterie. Deze komt voor in aarde, straatvuil en mest van dieren. De bacterie kan via een verwonding in het lichaam komen en zich daar gaan vermenigvuldigen. Dat gebeurt vooral in kleine, diepe wonden en bij dierenbeten.

Tetanus begint meestal met hoofdpijn en spierkrampen in de kaken. Een andere naam voor tetanus is daarom kaakklem. Binnen een paar dagen nemen de spierkrampen toe. Ze verplaatsen zich dan over het hele lichaam. Ook de ademhalingsspieren kunnen verkrampen, waardoor ademen moeilijker gaat. Zonder behandeling is tetanus dodelijk, daarom is vaccinatie nodig.

Difterie, kinkhoest en tetanus voorkomen
U kunt tegen difterie, kinkhoest en tetanus worden gevaccineerd met een injectie. Na injectie maakt het lichaam afweerstoffen tegen de gifstoffen van deze bacteriën en tegen de bacteriën zelf. Als u dan in aanraking komt met die gifstoffen kan uw lichaam deze effectiever onschadelijk maken.
De meeste mensen zijn als kind tegen difterie, kinkhoest en tetanus gevaccineerd via het Rijksvaccinatieprogramma.

Omdat de bescherming tegen tetanus maar 10 jaar duurt hebben volwassenen bij een verwonding een tetanus-vaccinatie nodig, als de laatste vaccinatie langer dan 10 jaar geleden is.

Infecties met virussen

Polio (kinderverlamming) wordt veroorzaakt door het poliomyelitis-virus.

Polio
Polio is de afkorting van poliomyelitis. Deze ziekte kan geheel zonder ernstige verschijnselen verlopen en alleen maar diarree als klacht hebben. Maar ongeveer 1 procent van de besmette personen krijgt blijvende spierverlammingen. Er bestaat geen behandeling tegen polio. Daarom is vaccinatie nodig.

U kunt de ziekte krijgen als u dit virus binnenkrijgt via sporen van menselijke ontlasting. Dit kan door gebruik van besmet water of voedsel.

Polio voorkomen
Tegen deze ziekte kunt u worden gevaccineerd met een injectie. Na injectie maakt het lichaam afweerstoffen tegen het poliovirus. Als u dan in aanraking komt met dit virus kan uw lichaam dit effectiever onschadelijk maken.

De meeste mensen zijn als kind tegen polio gevaccineerd via het Rijksvaccinatieprogramma. Na de laatste vaccinatie op het negende jaar duurt de bescherming tegen deze ziekte 15 jaar.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Deze ontstaan vooral doordat uw afweersysteem denkt dat er sprake is van een echte infectie. De bijwerkingen zijn dus een signaal dat het vaccin aanslaat.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Pijn op de plaats van de injectie, soms met roodheid, zwelling of harde plek onder de huid.

• Stijve arm of stijf been waarin geïnjecteerd is

• Vermoeid en slaperig gevoel

• Koorts

• Minder eetlust

• Griepachtige verschijnselen, zoals hoofdpijn, koorts, spierpijn, verminderde eetlust, misselijkheid of buikpijn.

  Deze klachten duren meestal niet langer dan 1 tot 2 dagen. Een enkele keer duren ze tot 2 weken.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Flauwvallen. Meestal gebeurt dit vlak voor, tijdens of na de vaccinatie.

  Dit komt meestal doordat het zenuwstelsel gevoelig reageert op prikkels van buitenaf. Meld het in elk geval bij een volgende vaccinatie. Dan kunt u de volgende vaccinatie zittend of liggend krijgen.

• Huiduitslag. Meestal is dit onschuldig, maar neem bij ernstige jeukende huiduitslag contact op met de arts. Er kan dan sprake zijn van overgevoeligheid voor het vaccin.

• Gezwollen lymfeklieren in de hals of oksel. Een enkele keer kan een ontsteking van de lymfeklieren optreden. Neem dan contact op met uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Veel of apart moeten huilen. Dit gaat vanzelf over.

• Stuipen, soms met koorts. Waarschuw dan uw arts.

• Blauw-rode verkleuring van de benen, een paar uur na de injectie. Dit gaat vanzelf over.

• Overgevoeligheid. U kunt dat merken aan huiduitslag, galbulten of jeuk. In zeldzame gevallen ontstaat er koorts, benauwdheid, opgezwollen lippen, tong of gezicht of flauwvallen. Waarschuw dan meteen uw arts.

  Bent u overgevoelig? Dan mag u dit vaccin in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit vaccin. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik DKTP-vaccin gebruiken met andere medicijnen?

Dit vaccin heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De onderstaande medicijnen verminderen de werking van het vaccin. Hierdoor bent u mogelijk onvoldoende beschermt. Overleg hierover met uw arts. Uw arts zal u extra controleren. Als het nodig is, krijgt u een tweede vaccinatie.

• Medicijnen tegen kanker die het afweer onderdrukken, zoals dasatinib, imatinib en methotrexaat.
• Bijnierschorshormonen, zoals betamethason, hydrocortison en prednisolon.
• Afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt bij onder andere reumatoïde artritis en na een orgaantransplantaties, zoals azathioprine, ciclosporine en tacrolimus.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang zijn? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Borstvoeding
U kunt dit vaccin veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit vaccin in de moedermelk terecht komt. Als het in de moedermelk terecht komt, is het niet schadelijk voor de baby.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Hoe?
De arts of verpleegkundige geeft de injectie in de spier van de bovenarm of dijbeen.

Wanneer?
De bescherming tegen tetanus duurt minstens 10 jaar. Als na die tijd een verwonding met bijvoorbeeld straatvuil optreedt, moet opnieuw worden gevaccineerd met tetanusvaccin.

Heeft u hoge koorts op het moment van injectie, bijvoorbeeld door een infectie? Stel de vaccinatie dan uit tot u weer beter bent als dat kan. De koorts kan namelijk erger worden.