Inhoud

• Wat doet theofylline en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik theofylline gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

theofylline

Theofylline is een luchtwegverwijder.

Artsen schrijven het soms voor bij astma en chronisch obstructieve longaandoeninge (COPD).

Wat doet theofylline en waarbij gebruik ik het?

Astma

Verschijnselen
Bij astma verkrampen de spieren van de luchtwegen, waardoor u kortademig wordt, moet hoesten en het benauwd krijgt. Deze benauwdheidsaanvallen ontstaan door prikkels, zoals koude lucht, rook, inspanning, emoties en stoffen waar u allergisch voor bent. Er zijn periodes waarin u gevoeliger bent voor deze prikkels.

Oorzaak
Bij gezonde mensen veroorzaken deze prikkels geen benauwdheid, terwijl mensen met astma hier wel gevoelig voor zijn. Bij hen reageren de slijmvliezen in de luchtwegen als ze met deze prikkels in aanraking komen. Bij deze reactie trekken de luchtwegen samen, waardoor u benauwd wordt.

Behandeling
Meestal kiest de arts in eerste instantie voor een inhalatie met een luchtwegverwijder, zoals met salbutamol of ipratropium. U kunt dat dan bij een aanval gebruiken.

Heeft u bijna elke dag een aanval, dan schrijft de arts meestal ook een inhalatie met een luchtwegbeschermer voor. Die moet u dan dagelijks gebruiken. Het voorkomt aanvallen.

Bij ernstige astma die niet voldoende reageert op deze medicijnen, schrijft de longarts heel soms ook theofylline voor. Als u moeite heeft met slikken of vaak moet braken, schrijft de arts soms theofylline in klysma voor.

Bij een ernstige benauwdheidsaanval bij jonge kinderen schrijft de kinderarts heel soms theofylline in klysma voor.

Werking
Theofylline heft de verkramping in de luchtwegen op, zodat u makkelijker kunt ademen. Theofylline zou ook een ontstekingsremmend effect hebben.
Binnen enkele dagen merkt u dat uw ademhaling beter gaat. U moet dit medicijn dan wel consequent in blijven nemen. Bij een aanval werkt dit medicijn snel.

Chronische obstructieve longziekte (COPD)

Verschijnselen
COPD is de Engelse afkorting voor chronische obstructieve longziekte. Bij COPD zijn de luchtwegen blijvend vernauwd en heeft u last van slijm in de luchtwegen.
U moet daardoor veel hoesten en bent vrijwel altijd benauwd. De klachten kunnen tijdelijk verergeren of juist verbeteren.

De oorzaak van COPD is meestal een beschadiging van de luchtwegen, bijvoorbeeld door roken.

Behandeling
Meestal kiest de arts in eerste instantie voor een inhalatie met een luchtwegverwijder, zoals met salbutamol of ipratropium. Bij ernstige COPD schrijft de longarts soms ook theofylline voor. U krijgt eerst een proefbehandeling. Als u moeite heeft met slikken of vaak moet braken, schrijft de arts soms theofylline in klysma voor.

Werking
Theofylline heft de verkramping in de luchtwegen op, zodat u makkelijker kunt ademen. Theofylline zou ook een ontstekingsremmend effect hebben.
Binnen enkele dagen merkt u dat u weer makkelijker kunt ademen.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, opkomend maagzuur, buikpijn en verminderde eetlust. Heeft u last van slokdarmontsteking door opkomend maagzuur? De klachten kunnen verergeren.

  Neem contact op met uw arts als u dat bemerkt.
  Bij vaak gebruiken van theofylline in een klysma: irritatie van de anus.
  De maagdarmklachten verdwijnen meestal als u gewend bent geraakt aan het medicijn.

• Onrust, slapeloosheid en hoofdpijn.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Trillende handen, hartkloppingen of een versnelde hartslag.

  Deze bijwerkingen komen vaak voor als er teveel theofylline in het bloed is. Blijven deze klachten aanwezig, raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag zoals jeuk, roodheid, pukkeltjes en zwellingen.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor theofylline. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Bij mensen met epilepsie kan dit medicijn een aanval uitlokken.

  Overleg met uw arts of u dit medicijn kunt gebruiken.

Overdosering

• De hoeveelheid theofylline in het bloed luistert zeer nauw. Bij te weinig werkt het niet, maar bij te veel kunnen ernstige bijwerkingen ontstaan. U zal daarom regelmatig uw bloed moeten laten controleren. Het is ook heel belangrijk dat u de theofylline consequent inneemt, zodat de hoeveelheid in het bloed constant blijft.
  
  Belangrijke verschijnselen van overdosering zijn toegenomen rusteloosheid, angst, verwardheid en slapeloosheid, ernstige misselijkheid met braken, buikpijn en diarree, spiertrekkingen, bewusteloosheid, hartkloppingen en versnelde hartslag. Waarschuw bij bovenstaande verschijnselen onmiddellijk een arts.
  
  De hoeveelheid theofylline kan ook veranderen in bijzondere omstandigheden, zoals griep, hoge koorts, braken, diarree, een te langzame of te snelle schildklierwerking en stoppen met roken. Wees in die omstandigheden extra alert op de verschijnselen van overdosering en raadpleeg uw arts indien nodig.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik theofylline gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Lithium, een medicijn tegen manie en depressie. De hoeveelheid lithium in het bloed kan afnemen. Overleg hierover met uw arts. Uw arts zal zo nodig het lithiumgehalte in uw bloed vaker controleren.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

De volgende medicijnen kunnen de bijwerkingen van theofylline versterken. Dit kunt u merken aan ernstige misselijkheid met braken, hoofdpijn, bewusteloosheid, hartkloppingen en een versnelde hartslag. Overleg met uw arts als u een van deze medicijnen voorgeschreven krijgt. Mogelijk kan dit medicijn vervangen worden. Als dat niet mogelijk is zal de arts de hoeveelheid theofylline in het bloed vaker controleren.

• Cimetidine, een medicijn tegen maagklachten;
• Diltiazem en verapamil (hart-vaatmedicijnen);
• Fluvoxamine (medicijn tegen depressiviteit en angststoornissen);
• Ciprofloxacine, erytromycine en norfloxacine (antibiotica);
• Disulfiram (medicijn om te ontwennen van alcohol);
• De 50-pil (Microgynon 50, een anticonceptiepil);
• Allopurinol (medicijn tegen jicht);
• Deferasirox (gebruikt bij mensen die vaak bloedtransfusies krijgen).

De volgende medicijnen kunnen de werking van theofylline verminderen. Overleg met uw arts voordat u deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal de hoeveelheid theofylline in uw bloed extra laten meten en zo nodig de dosering aanpassen.

• Isoniazide en rifampicine (medicijnen tegen tuberculose);
• Carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en primidon, onder andere gebruikt bij epilepsie. Carbamazepine en fenytoïne worden ook minder werkzaam door de invloed van theofylline.
• Sint-janskruid (hypericum). Gebruik daarom geen Sint-janskruid als u ook theofylline moet gebruiken;

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

roken?
Roken versnelt de afbraak van dit medicijn. Als u stopt met roken, kan de hoeveelheid van dit medicijn in het bloed toenemen. Hierdoor kan het sterker werken of bijwerkingen geven. Overleg met uw arts voordat u gaat stoppen met roken. Het kan nodig zijn dat uw arts de dosering dan verlaagt.

Overleg ook met uw arts als u lange tijd niet heeft gerookt en (weer) bent begonnen. Dan is het misschien nodig dat uw arts de dosering van dit medicijn juist verhoogt.

alles eten?
Voedingsmiddelen met coffeïne (= caffeïne) kunnen bepaalde bijwerkingen versterken, zoals de rusteloosheid en hartkloppingen. Heeft u veel last van deze bijwerkingen? Beperk dan de hoeveelheid coffeïne in uw voeding door minder koffie, cola, thee of chocola te gebruiken.

Verder kunnen grote veranderingen in eetgewoonten de hoeveelheid theofylline in uw bloed beïnvloeden. Raadpleeg uw arts bij belangrijke veranderingen, zoals bij een afslankdieet of bij deelname aan de ramadan.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Gebruikt u dit medicijn? Overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn wordt niet gebruikt tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding. Er zijn andere medicijnen die beter werken bij astma of COPD en minder bijwerkingen geven.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tablet met vertraagde afgifte (retard of MGA): de tablet niet kauwen, maar heel doorslikken met een beetje water. Als de tablet een breukstreep heeft, mag u de tablet op de breukstreep doormidden breken. De beide helften moet u heel doorslikken met een beetje water.

Klysma

• Ga vooraf naar het toilet.
• Ga op de zij liggen. Houdt uw onderste been gestrekt en het bovenste gebogen.
• Breng de tuit van het klysma voorzichtig in de anus, bij kinderen niet verder dan de helft van de tuit inbrengen.
• Knijp de fles zo veel mogelijk leeg en trek deze weer uit de anus. Houd de fles ingedrukt als u hem terugtrekt. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer terugvloeit in de fles. Er blijft altijd een beetje vloeistof achter in de verpakking. Dit is normaal, de ingebrachte hoeveelheid is voldoende voor de werking.
• Rol op uw buik en blijf vijf tot tien minuten zo liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uit komt.

Wanneer?

• Tabletten met vertraagde afgifte (retard): neem de tabletten tijdens of vlak na het eten in. U heeft dan minder kans op maagklachten.

Hoelang?
Meestal moet u dit middel langdurig blijven gebruiken tegen uw benauwdheid. Gebruikt u dit middel, maar blijft u last houden van benauwdheid? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.

Gebruikt u de klysma voor een benauwheidsaanval? U hoeft dit middel NIET langdurig te gebruiken. Breng het klysma alleen in tijdens de aanval.